Historia

Historia Biblioteki Publicznej w Dziadowej Kłodzie

Jeszcze nie wszędzie ręce osadnika zdołały zagospodarować ugory i wydrzeć ziemię chwastom, gdy na przywróconej Macierzy zamanifestowała swą obecność polska książka. Początek działalności Biblioteki Publicznej w Dziadowej Kłodzie przypada na koniec roku 1948. Od początku swego istnienia nie miała ona stałej siedziby, ani też warunków przewidzianych dla placówki kulturalno-oświatowej. W początkowym okresie była ona tylko Punktem Bibliotecznym prowadzonym przez działaczy społecznych i mieściła się w prywatnym mieszkaniu rolnika Stanisława Bobra. W wydzielonym, maleńkim pokoju ustawione były skromne szafki, na których poukładane były książki w języku niemieckim i polskim, książki prywatne bądź darowane przez mieszkańców.

Dnia 6 stycznia 1949 roku powstała Gromadzka Biblioteka Publiczna.

Pierwszy zapis w inwentarzu książek pochodzi z 12.01.1949 roku.

Zajmowała ona lokal o powierzchni 9 m2, a opiekował się nią pan Adam Wrona. Sytuacja taka trwała do listopada 1954, kiedy to kierownictwo biblioteki objęła Janina Ładzińska. Przeniosła ona bibliotekę do lokalu wyremontowanego ze starego kurnika, który należał przed remontem do Władysława Cempy. Był to lokal o powierzchni 9m2, w skład ówczesnego jego umeblowania wchodziły; cztery regały, jeden stół i trzy taborety. Po otrzymaniu dotacji w wysokości 3.000 złotych kierowniczka tejże placówki wyremontowała komórkę przynależną do biblioteki i zaadaptowała ją do funkcji pomieszczenia bibliotecznego. W ten sposób lokal biblioteki zwiększył swoja powierzchnie o kolejne 9 m, w lokalu nadal jednak nie było oświetlenia i pieca grzewczego. Biblioteka mieściła się w lokalu, do 1962, kiedy to przeniesiono ją do dwóch pomieszczeń przy Remizie Ochotniczej Straży Pożarnej. Poza zmianą lokalu w tymże roku nie odnotowano żadnych pozytywnych zmian. Które mogłyby się przyczynić do poprawienia sytuacji biblioteki.

Trudny był to, pomimo wysiłków kierownik Ładzińskiej, okres dla biblioteki. Władze administracyjne pochłonięte rozwiązaniem pierwszoplanowych problemów gospodarczych nie traktowały priorytetowo spraw biblioteki. Skromne środki przyznawane przez miejscowe władze na utrzymanie biblioteki pozwalały jedynie na bardzo szczupłe wydatki i nie duży zakup książek i czasopism.

W końcu grudnia 1969 roku sytuacja biblioteki uległa polepszeniu. Przeniesiono ją do pomieszczeń dawnego Ośrodka Zdrowia, gdzie biblioteka zajęła trzy pomieszczenia, w których rozstawiono prowizoryczne regały i umieszczono na nich nich księgozbiór 9 tysięcy woluminów. Tutaj z inicjatywy Janiny Ładzińskiej powstał 1970 roku dziecięcy teatrzyk kukiełkowy „ Bajka”. Należały do niego dzieci w różnym wieku, które przedstawiały bardziej znane bajki, a na swoje występy zapraszały rodziców. Na każdy występ dzieci wraz z opiekunką Janiną Ładzińską własnoręcznie wykonywały stroje i dekoracje. W maju 1973 roku zespół kukiełkowy zajął IV miejsce w Powiatowym Przeglądzie Teatrzyków Kukiełkowych.

W bibliotece działało także Koło Przyjaciół Biblioteki liczące 16 członków. Członkowie koła wspierali działalność kulturowo-oświatową, a także aktywnie uczestniczyli w życiu kulturalnym gminy. Rok rocznie hucznie obchodzono w bibliotece Dni Oświaty, Książki I Prasy. W czasie tych obchodów organizowano wieczory poezji, prelekcje dla młodzieży, odbywały się lekcje biblioteczne

W latach 1969-1974 zanotowano burzliwy rozkwit życia kulturalnego, a co najważniejsze wzrosła liczba czytelników, wzrasło także zainteresowanie książką oraz czasopismem. W bibliotece w tym okresie odbywało się wiele ciekawych spotkań, imprez, pogadanek i lekcji bibliotecznych. Na spotkania z czytelnikami gminy przyjeżdżali poeci i pisarze z terenu Wielkopolski i Dolnego Śląska np.; „Dag córka Kasi” Lilianą Seymour-Tułasiewicz, zresztą serdeczną korespondentką pani Ładzińskiej. W bibliotece organizowano też szereg wycieczek z różnych stron kraju, które miały na celu przyciągnięcie nowych czytelników do biblioteki.

Oprócz różnych form upowszechniania kultury i oświaty w środowisku gminy kierowniczka biblioteki Janina Ładzińska uczestniczyła w życiu kulturowym powiatu. Wymieniła ona wiedzę, doświadczenia i konkretne osiągnięcia z innymi bibliotekami uczestnicząc w licznych imprezach, spotkania na terenie powiatu. Dowodem tej bogatej działalności są liczne zaproszenia, exlibrisy, fotografie. Za swą ofiarną działalność na rzecz społeczeństwa Janina Ładzińska została odznaczona w 1972 roku „Złotą Odznaką Zasłużonych dla Kultury”

W roku 1973, w związku z reformą administracyjną kraju, w której to gromady przekształcono w gminy biblioteka otrzymuje nazwę Gminnej Biblioteki Publicznej w Dziadowej Kłodzie. W 1974 roku bibliotekę przeniesiono do budynku Gminnego Ośrodka Kultury i uroczyście nadano jej statut. Na imprezie obecni byli goście z Powiatowej Biblioteki w Sycowie, goście ze szkoły Podstawowej z Dziadowej Kłody, a całą uroczystość uświetniła część artystyczna zaprezentowana przez uczniów klas 0 i III. Niedługo potem umiera pani Janina Ładzińska, która do końca swoich dni była osobą bardzo aktywną i oddaną swoim czytelnikom. Wraz ze śmiercią pani Janiny umiera tętniąca dotąd życiem biblioteka, zanika działalność kulturalno-oświatowa. Nazwisko pani Ładzińskiej zostało wpisane do Księgi Zasłużonych dla Ziemi Sycowskiej.

Po śmierci pani J. Ładzińskiej kierownictwo biblioteki przejmuje Dorota Dynowska (1974-1978), a po niej Grażyna Chojnacka(1978-1981). Do końca lat siedemdziesiątych w bibliotece organizowano wiele imprez okolicznościowych. W kwietniu 1975 roku odbyła się w bibliotece przeznaczona dla młodzieży prelekcja o historii Dziadowej Kłody, która połączona była z opowiadaniem podań ludowych. Nadal w bibliotece, co roku odbywały się uroczystości związane z obchodami Dni Oświaty, Książki i Prasy, a także z okazji Dnia Działacza Kultury. Bibliotekę odwiedzali liczni goście, np.: zwiedził ją zastęp zuchów z Ostrowa Wielkopolskiego przebywający na obozie w Zbiorczej Szkole Gminnej w Dziadowej Kłodzie.

Jedną z większych imprez lat siedemdziesiątych w bibliotece było spotkanie z żołnierzami Wojska Polskiego 12 października 1978 roku z okazji 35-lecia Ludowego Wojska Polskiego. Na imprezę złożyły się rozmowy z żołnierzami, a także konkurs, „Co wiesz o LWP?”, w którym udział wzięło 25 czytelników, zwycięzca został Roman Borecki uczeń Liceum Ogólnokształcącego w Sycowie. Biblioteka, we współpracy z Gminnym Ośrodkiem Kultury organizowała imprezy z okazji Dnia Dziecka, Dnia Kobiet, Dnia Mamy i Taty, bale karnawałowe a nawet kuligi.

W roku 1979 powstaje pierwsza filia Biblioteki Gminnej w Lipce. Filia mieściła się wówczas w świetlicy wiejskiej, posiadała trzy pomieszczenia, w których mieściły się: dział dziecięcy, dział dla dorosłych oraz czytelnia.

Lata siedemdziesiąte nie przyniosły bibliotece żadnych większych zmian lokalowych ani personalnych. Biblioteka rozwijała swoją działalność pomimo ciągłych przeciwności wynikających głównie z braku środków finansowych i braku możliwości zamiany lokalu na większy.

Organizacja filii w Dalborowicach i w Lipce

Podobnie jak większość bibliotek publicznych również GBP w Dziadowej Kłodzie posiada filie biblioteczne. Do roku 1992 biblioteka posiadała dwie filie zamiejscowe w Dalborowicach i Lipce, natomiast obecnie, tj. od roku 2003 pozostała już tylko filia w Lipce.

Według EwoK filia biblioteczna to: „ placówka biblioteczna stanowiąca komórkę organizacyjną biblioteki głównej, zlokalizowana poza jej obrębem, w przeciwieństwie do punktu bibliotecznego filia dysponuje stałym księgozbiorem, nie posiada natomiast odrębnego statutu”

W roku 1979 założono w GBP filię w Lipce, w miejscowości oddalonej od siedziby biblioteki macierzystej o 12 kilometrów. Część księgozbioru biblioteki gminnej odpisano i przewieziono do świetlicy wiejskiej w Lipce i tam zapisano na dwóch księgach inwentarzowych.

Początkowo filia zajmowała dwa pomieszczenia o łącznej powierzchni 30m, w których znajdowała się wypożyczalnia dla dzieci i dorosłych oraz dział centralny, a obok niej znajdowały się lokale mieszkalne. Pomieszczenia filii bibliotecznej były jasne i dość dobrze oświetlone, zarówno światłem słonecznym, jak i oświetleniem elektrycznym. Na sprzęt biblioteczny składały się: regały biblioteczne, lada biblioteczna. Stolik i krzesła, skrzynka katalogowa, radio oraz magnetofon szpulowy. Działalność filii była możliwa dzięki temu, że wieś udostępniła lokal GBP nieodpłatnie. W związku z remontem świetlicy wiejskiej, 1991r. Bibliotekę przeniesiono do budynku biurowego Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Lipce, gdzie udostępniono dwa pomieszczenia o łącznej powierzchni 30m. Remont świetlicy trwał prawie 4 lata, jesienią 1995r, biblioteka powróciła do Wiejskiego Domu Kultury W Lipce, gdzie poza pomieszczeniami sprzed remontu otrzymała jeszcze dodatkowo jedno pomieszczenie, w ten sposób metraż filii zwiększył się do 50m. Ponieważ mieszkańcy wsi Lipka postanowili wynajmować wyremontowaną świetlicę przede wszystkim w celach zarobkowych w 1998r. zapadła decyzja o przeniesieniu filii biblioteki do dwóch ciasnych pomieszczeń na końcu korytarza w tymże samym budynku o łącznej powierzchni 24 m2 , w których biblioteka znajduje się do chwili obecnej. Pomieszczenia udało się gruntownie wyremontować w 2022 roku i obecnie są przytulne, a czytelnicy chętnie korzystają z usług biblioteki. Filia w Lipce jest czynna w poniedziałki.

W roku 1986 została powołana druga filia GBP w Dziadowej Kłodzie w miejscowości Dalborowice, oddalonej od biblioteki macierzystej o 6 kilometrów. Filie założono w dwóch pomieszczeniach biurowych PGR, w dawnym pałacyku o łącznej powierzchni 30 m2, pomieszczenia podobnie jak w Lipce udostępnione były nieodpłatnie. Księgozbiór wydzielony ze zbiorów biblioteki macierzystej przewieziono do Dalborowic i wpisano do jednej księgi inwentarzowej. Na sprzęt biblioteczny filii składały się: regały, biurko, skrzynka katalogowa. Filia była czynna dwa razy w tygodniu zwykle w poniedziałek i wtorek Działalność filii zakończyła się wraz ze sprzedażą PGR-u, udostępniane bezpłatnie pomieszczenia zostały przewóz nowego właściciela wypowiedziane, a cały budynek przeznaczono na cele mieszkaniowe. Po 6 latach działalności 30.03.1992 r. filię zamknięto. Księgozbiór znajdujący się w bibliotece w Dalborowicach spisano i przekazano częściowo do biblioteki macierzystej do Dziadowej Kłody, a częściowo do filii w Lipce.

Materiały źródłowe:

1. Kronika Gminnej Biblioteki Publicznej.
2. Praca magisterska Pani Haliny Koniecznej

Życiorys Janiny Ładzińskiej

Janina Zofia Ładzińska ur. 25.05.1915r. W Janiszkowicach pow. Puławy, córka Franciszka i Bogumiły z domu Świderska. Szkołę podstawową ukończyła w 1930r. we Włoszczowie. Po śmierci ojca była zmuszona podjąć pracę. Do wybuchu wojny w 1939r. Pracowała w fabryce narzędzi ogrodniczych, jako magazynier. Podczas okupacji zajmowała się pracą dorywczą oraz haftem i robótkami ręcznymi, co pozwalało na utrzymanie siebie i matki. Po wyzwoleniu w 1948r. Rozpoczęła pracę w Urzędzie Skarbowym we Włoszczowie, jako pomoc referenta. W roku 1954r wyjeżdża wraz z matką do Opatowa, gdzie mieszka do 1954r. W drugiej połowie 1954r. Przenosi się do Dziadowej Kłody, gdzie zamieszkiwał Jej brat i tutaj pozostaje do śmierci. Tutaj też w grudniu 1954r. Rozpoczyna pracę na stanowisku kierownika Gromadzkiej Biblioteki Publicznej. Jest także członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Pracując na stanowisku kierownika biblioteki rozpoczyna aktywną działalność kulturalną, tworzy i prowadzi teatrzyk „Bajka”. Organizują konkursy oraz spotkania poetyckie z młodzieżą. Za swoją prace zostaje odznaczona „Złotą odznaką zasłużonego dla kultury”

Do końca swoich dni była osobą aktywną i bardzo dużo czasu spędzała z dziećmi i młodzieżą. Zmarła 19.11.1974r. I pochowana została na cmentarzu w Dziadowej Kłodzie. W roku 1999 zostaje uznana patronką Gminnej Biblioteki Publicznej w Dziadowej Kłodzie.